Beyin Ödemi Nedir, Belirtileri, Tedavisi ve Ameliyatı

Beyin Ödemi Nedir?

Beyinde ödem oluşması bir çok kişinin yaşadığı çok tehlikeli bir sağlık sorunudur. Ödem vücudun savunma mekanizmasının devreye girmesi sonucu hasarlı bölgeyi onarmak üzere oluşan bir durumdur. Bir bölgede hasar olduğu zaman, kan damarlarının geçirgenliği artar ve bu bölgeye bağışıklık sistemi hücreleri, sıvı ve protein hücreleri akar. Bu şekilde bu bölgede sıvı birikimi meydana gelir. Beyindeki sıvı birikimine de beyin ödemi denmektedir. Beyin ödeminin oluşmasında bir çok neden vardır. Beyinde ödem neden oluşur? Beyinde ödem oluşması nelere yol açar?

Beyin Ödemi Belirtileri

• Geçmeyen ve şiddetli baş ağrısı
• Unutkanlık, hafızada sorun yaşanması
• Görme bozukluğu
• Baş dönmesi, mide bulantısı, kusma
•  Konuşmada güçlük yaşanması, kelimeleri bulamama yada kelimeleri net söyleyememe
• Bilinç kaybı
• Halsizlik ve güçsüzlük

Beyinde Ödem Neden Oluşur?

Beyin ödemi pek çok nedene bağlı olarak gelişmektedir. En belirgin ve en çok karşılaşılan beyinde ödem nedenleri şu şekildedir.

İnterstisyel Beyin Ödemi

Beyin kafatası içerisinde etrafı zarla çevrili olarak bulunur. İçerisinde omurilik sıvısı dolaşmaktadır. Bu sıvı çok değerli olup beyin fonksiyonları için gereklidir. Beynin iç kısmında olduğu gibi beynin dış kısmında da bulunmaktadır. Beyin dış kısmı ile iç kısmı kanallarla birbirine bağlı bir yapıya sahiptir. Beyin sıvısı bir döngü halinde hem üretilir, hemde beyin tarafından emilir. Bu sıvı akış yolunda tıkanıklık olduğunda yada fazla üretildiğinde beyin içerisinde birikebilir. Bu ödeme interstisyel beyin ödemi denmektedir.

Vazojenik Beyin Ödemi

Beyin kan damarları diğer damarlara benzemez. Beyin damarlarında kan-beyin bariyeri denen bir özellik vardır. Bu özellik kandan beyne geçebilecek olan maddeleri kontrol altında tutmaya yaramaktadır. Tansiyon, şeker, tümör gibi bazı hastalıklar, düşme, travma ve kaza gibi ani gelişen durumlarda bu bariyer hasar görebilir. Bariyerin hasar görmesi ile oluşan ödeme ise vazojenik beyin ödemi adı verilir.

Ozmotik Beyin Ödemi

Kandaki ve beyin arasındaki su tutma kapasitesi dengesizleşebilir. Bu dengesizleşme yüksek kan şekerinin aniden düşmesi yada kandaki tuz oranının azalması gibi buna benzer durumlarda oluşmaktadır.  Bu ödeme ozmatik beyin ödemi denmektedir.

Sitotoksik Beyin Ödemi

En çok beyin ödemi oluşmasının nedeni beyindeki damar tıkanıklıklarıdır. Damar tıkanıklığı beyin içerisinde su ve tuz birikmesine neden olur. Bu ödeme ise sitotoksik beyin ödemi adı verilmektedir.

Beyinde Ödem Oluşması Nelere Yol Açar?

Beyinde ödem oluşması tehlikelidir ve çok ciddi sonuçlara yol açmaktadır.  Kafatası içerisinde beyin sabit bir hacme sahiptir. Kafatası içerisinde normal olmayan bir su birikmesi yani beyinde ödem oluşması beyne bir baskıya yani kafatası içerisinde basınca neden olur. Bu basınç zamanla yada aniden kan damarlarındaki akışı yavaşlatır. Beyne giden kan akışı bu nedenle yavaşlamaktadır. Beyin kan damarları ile yeterli derecede beslenemezse hücre ölümleri olur.
Beyne kan damarları yolu ile oksijen gitmektedir. Kan akışındaki yavaşlama beyne yeterli oksijen gitmemesine neden olur. Bu da beyin hücrelerindeki hasara yol açar.
Beyin ödemi nedeni ile beyin  omuriliğe doğru ilerlemek zorunda kalır. Beyin omurilik üzerinde fıtıklaşmaya başlar ve buna beyin fıtığı adı verilir.

Beyinde Ödem Oluşması Öldürür mü? 

Beyin ödemi erken fark edilirse tedavi edilebilir. Fakat beyin ödemi nedeni ile beyin omuriliğe doğru kayarak fıtıklaşırsa soluk durur ve hayat kaybı ile neticelenir. Beyin fıtığı ölümle sonuçlanan çok ciddi bir durumdur. Beyin ödemi yüzünden zamanla yada ani oluşabilen bir hastalıktır. Burada ödemin ne derecede olduğu çok önemlidir. Beyin fıtığı oluştuğu anda ölümle sonuçlanır. Ödemin erken dönem fark edilmesi bu bakımdan çok önemlidir.
Beyin ödemi ciddi beyin hücresi kayıplarına neden olur. Beyin yeterli kan ve oksijen alamaz ve zamanla hasar görür. Beyin hasarlarının geri dönüşü yoktur. En değerli organımız olan beyin zamanla bu durumdan etkilenir ve unutkanlık başta olmak üzere, hareket kaybı, felç gibi bir çok fonksiyon yetersizliğine neden olur. Beyin ödemi beyin ölümüne neden olabilir.

Beyin Ödemi Tedavisi

Beyin ödemi belirtileri hissedildiği anda bir terslik olduğu fark edilir. Beyin ödeminde erken tanı hayat kurtarmaktadır. Beyin ödemi tedavisi ne kadar erken başlanırsa ölüm riski ve beyin hasarlarının önüne geçmek mümkündür.
Beyin ödemi için Nöroloji uzmanına görünmeniz gerekmektedir. Beyin ödeminin tanısı öncelikle fiziki muayene ile yapılır. Nörolojik muayeneden sonra hastadan MR ve Tomografi çekimi istenir. Bu iki çekiminde bir an önce yapılması çok önemlidir. Tetkikler yapıldıktan sonra net sonuç ortaya çıkmaktadır.

Beyin Ödemi İlaç Tedavisi

Cerrahi müdahaleye gerek yoksa hastaya ilaç tedavisi uygulanmaya başlanır. İlaçlar ödemi dağıtmaya yönelik verilir. Hastada damar tıkanıklığı var ise pıhtıyı dağıtmak için, pıhtı çözücü ilaç tedavisi uygulanmaya başlanır.  Bir yandan da idrar sökücü ilaçlar verilir. İdrar sökücü ilaçlarla vücuttaki fazla su atılmaya çalışılır.
Kanın su çekme özelliğini arttırmak için ilaç tedavisine başlanır. Beyindeki su kan yolu ile çekilmeye çalışılarak ödem buradan atılmaya çalışılır.

Beyin Ödemi Ameliyatı

Beyin ödemi ameliyatı ancak çok gerekli hastalara yapılmaktadır. Kafatası içerisine girilerek burada bir kanama varsa kan boşaltılır. Oluşan bir damar çatlağı varsa damar hasarı onarılmaya çalışılır. Beyin ödemi için beyin içerisine bir şant takılır ve bu bölgedeki birikmiş olan su boşaltılmaya çalışılır. Beyin ödemlerinde genelde yapılan uygulama beyine şant takılmasıdır. Şant sayesinde sıvı dışarı atılır ve beyine uygulanan basınç azaltılır.

Beyindeki Ödem Geçer mi?

Beyin ödemi erken fark edilirse çok kısa sürede tedavisi yapılabilen bir durumdur. Gerekli görülür ise beyin ödemi ameliyatı ile takılan şant sayesinde sıvı dışarı atılır ve hasta normal yaşamına geri döner.

İlaç tedavisi ile ödem kısa sürede yok edilir. Beyin ödemi tedavisi bittiğinde kişiden yeni bir tomografi ve MR istenir ve beyindeki son durum incelenir. Hastadaki ödem tam olarak bitene kadar tedaviye devam edilir.

Maalesef bazı beyin ödemleri geçmemektedir. Hasta çok uzun süre yoğun bakımda kalmaktadır. Bir çok beyin ödemi ise ameliyat edilse de beyinde kalıcı hasara neden olmaktadır. Bazı beyin ödemlerinde hastanın beyin ölümü gerçekleştiği için yaşam sansı kalmamaktadır.

Beyin ödemlerinde en önemli nokta erken tanıdır. Ancak erken tanı sayesinde beyin ödemi tam olarak tedavi edilebilir. Erken tanı ve tedavi sayesinde kalıcı hasar kalması önlenebilir.